WYMOWA GŁOSEK S, Z, C, DZ

1. Przygotowujemy buzię
Podczas artykulacji głosek syczących, język spoczywa na dole jamy ustnej, jego czubek lekko przylega do dolnych ząbków, a boki są lekko uniesione. Wargi są rozciągnięte, jak podczas mówienia samogłoski „iiiiiiii”. Pamiętajcie także, że ząbki są delikatnie złączone. I taki układ musimy na początek uzyskać „na sucho” (czyli po prostu pokazać dziecku, jak ta buzia musi być ułożona, żeby udało nam się wypowiedzieć to, nad czym pracujemy).
Jak ćwiczyć?
 „Ryjki i uśmiechy” – świetne ćwiczenie, podczas którego naprzemiennie wypowiadamy samogłoski [u](mocno ściągamy wargi) oraz [i](szeroko rozciągamy usta). I tak coraz szybciej: u-i-u-i-u-i-u-i…
 Dmuchamy – na świeczkę, piłeczkę, serpentynę, w bańki mydlane, na stateczki na wodzie – podczas dmuchania język układa się właśnie w taką „rynienkę”, jaka jest nam potrzebna do artykulacji.
 Pokazujemy w szerokim uśmiechu wszystkie złączone razem ząbki i zakrywamy je naprzemiennie ustami.

2. Zaczynamy od głoski [S]
 Przypominamy dziecku jak musi być ułożona buzia, aby powstała głoska. Próbujemy cicho, a potem coraz głośniej syczeć jak wąż. Podczas próby przykładamy palec wskazujący poziomo wzdłuż linii warg (to pomoże dziecku przypomnieć sobie jak ułożony ma być w buzi język).
 Jeśli dziecko zapomina lub ma trudności z utrzymaniem języka za dolnymi zębami, możemy użyć kawałka nitki i koralika, który zawiązany jest na jej końcu. Wkładamy dziecku nitkę z koralikiem za dolne jedynki i prosimy aby złączyło ząbki. Jego zadaniem będzie teraz trzymać język dokładnie tam, gdzie znajduje się w buzi koralik.
 Możecie także spróbować bardzo długo wypowiadać głoskę [t]. Podczas jej przedłużonej artykulacji, usłyszycie głoskę [s].

3. Przechodzimy do głoski [z]– teraz już z górki!
 Głoska [z], różni się od poprzedniej tylko tym, że jest dźwięczna. Próbujemy ją więc wymówić tak jak [s], ale pokazujemy dziecku dźwięczność. Najprościej położyć dłoń dziecka na swojej krtani – poczuje ono wtedy wibrację, a następnie spróbuje powtórzyć.

4. Mamy już [s]i [z], pędzimy więc do [c]!
 Jeśli udało Wam się już przebrnąć przez dwie wcześniejsze głoski, to podejrzewam, że z tą nie macie już kłopotów. Jeśli jednak się one pojawią, to spróbujcie powoli, a potem coraz szybciej wypowiadać połączenie: [ts, ts, ts, ts] – w magiczny sposób usłyszycie [c]!
5. Ostatnia prosta – [dz].
 Tutaj też już jest pewnie OK – ale na wszelki wypadek podpowiem Wam, że głoskę [dz]w łatwy sposób można uzyskać lub „podszlifować”, wypowiadając naprzemiennie i coraz szybciej głoski [d]– [z].
Udało Wam się uzyskać wszystkie cztery głoski? Wspaniale! Ale to nie koniec – dziecko przyzwyczajone do mówienia „po swojemu”, potrzebuje wielu treningów i powtórzeń, dzięki którym nowy wzorzec wymowy wbije mu się w pamięć i zautomatyzuje.

Zaczynamy:
 Sylaby:
SA SO SU SE SY / ASA OSO USU ESE YSY / AS OS US ES YS
ZA ZO ZU ZE ZY / AZA OZO UZU EZE YZY /
CA CO CU CE CY / ACA OCO UCU ECE YCY / AC OC UC EC YC
DZA DZO DZU DZE DZY / ADZA ODZO UDZU EDZE YDZY

 Wyrazy (głoska na początku wyrazu, w środku, na końcu w przypadku bezdźwięcznych):
SOK SOWA SALA / KOSA LOSY MISA / BUS LOS LIS
ZEGAR ZUPA ZENEK / WAZA KOZA PYZY
CEBULA CUD CEGŁA / KOCYK OWCE PLACEK / NOC PAJAC PIEC
DZWON DZBAN / KOLEDZY PĘDZEL KUKURYDZA PIENIĄDZE

Justyna Szarkowska